Czerwonka: przyczyny, objawy i skuteczne metody leczenia

Czerwonka bakteryjna to poważna choroba zakaźna, która może wstrząsnąć całym organizmem, wywołując szereg nieprzyjemnych objawów. Wywoływana przez różne gatunki pałeczki czerwonki, ta choroba najczęściej przenosi się przez skażoną żywność i wodę, co czyni ją szczególnie groźną w rejonach o niskich standardach sanitarno-epidemiologicznych. W Polsce, choć liczba zachorowań w ostatnich latach była stosunkowo niska, zagrożenie czerwonką wciąż pozostaje aktualne, a jej objawy, takie jak gorączka, ból brzucha i biegunka, mogą prowadzić do poważnych powikłań. W obliczu tej choroby kluczowe znaczenie mają zarówno profilaktyka, jak i szybka reakcja na pierwsze objawy, ponieważ ostateczny stan zdrowia pacjenta w dużej mierze zależy od szybkiego rozpoznania i leczenia.

Czerwonka choroba: definicja i charakterystyka

Czerwonka bakteryjna to ostre zakażenie układu pokarmowego, wywołane przez pałeczki z rodzaju Shigella. Często nazywana jest „chorobą brudnych rąk”, a przenosi się głównie przez spożycie skażonej żywności lub wody. Przebieg tej dolegliwości może być gwałtowny i prowadzić do poważnych problemów, takich jak odwodnienie. W Polsce czerwonka bakteryjna jest chorobą rzadko spotykaną – między rokiem 2012 a 2014 odnotowywano zaledwie od 10 do 50 przypadków rocznie.

Jakie są przyczyny zakażenia czerwonką?

Czerwonka to choroba wywoływana przez bakterie z rodzaju Shigella. Rozprzestrzenia się przede wszystkim drogą pokarmową – przez spożycie zanieczyszczonej żywności lub wody.

Najczęstszą przyczyną zakażenia jest przeniesienie patogenu do ust za pomocą brudnych rąk, dlatego często nazywa się ją „chorobą brudnych rąk”.

Inne możliwe źródła zakażenia to:

• poprzez kontakt z zanieczyszczonymi rękami (główna droga),
• podczas kąpieli w zanieczyszczonej wodzie,
• poprzez owady przenoszące bakterie.

Do wywołania infekcji wystarczy naprawdę niewielka ilość bakterii – zaledwie około dziesięciu komórek bakteryjnych. Szczególnie wysokie ryzyko zachorowania występuje w gorącym, tropikalnym klimacie.

Jakie są objawy czerwonki?

Po zakażeniu czerwonką pierwsze dolegliwości odczuwa się zazwyczaj w ciągu 1 do 3 dni.

Typowe objawy to gorączka, nudności, wymioty oraz silne, dokuczliwe bóle brzucha.

Charakterystycznym symptomem jest również wodnista biegunka.

W poważniejszych zachorowaniach, zamiast wodnistej, może pojawić się krwawa biegunka, często z widoczną domieszką śluzu.

Choć w większości przypadków dolegliwości mijają samoistnie po około tygodniu, czerwonka bywa groźna przede wszystkim ze względu na ryzyko poważnego odwodnienia organizmu.

Jakie są metody leczenia czerwonki?

Chociaż czerwonka wymaga leczenia, często łączącego antybiotykoterapię ze wsparciem organizmu, nie zawsze jest ono intensywne.

Leki przeciwbakteryjne zaleca się przede wszystkim seniorom, osobom niedożywionym czy przewlekle chorym. Kiedy mamy do czynienia z bakteryjną postacią tej infekcji, hospitalizacja bywa niezbędna, dotyczy to nawet 85% przypadków.

Niezależnie od formy, kluczowe jest nawadnianie pacjenta, zwłaszcza przy odwodnieniu. Warto jednak pamiętać, że ludzki organizm często potrafi sam poradzić sobie z tą dolegliwością, co sprawia, że nie wszyscy potrzebują antybiotyków.

Jakie są powikłania czerwonki?

Nieleczona czerwonka stanowi poważne niebezpieczeństwo dla zdrowia, a nawet życia. Głównym zagrożeniem jest silne odwodnienie, które jest szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci i osób starszych.

Infekcja może prowadzić do poważnych powikłań obejmujących różne układy organizmu:

• silne odwodnienie (szczególnie niebezpieczne dla dzieci i osób starszych),
• zapalenie jelit,
• ostra niewydolność nerek,
• zespół hemolityczno-mocznicowy (ZHM),
• zapalenie stawów,
• zapalenie spojówek,
• w skrajnych przypadkach nawet sepsa.

Osoby z osłabioną odpornością, takie jak pacjenci z HIV czy niedożywieni, są szczególnie narażone na wymienione powikłania. Brak odpowiedniego leczenia wielokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia tych poważnych następstw.

Jakie jest rokowanie w przypadku czerwonki?

Zazwyczaj rokowania przy czerwonke bakteryjnej są pomyślne. Objawy na ogół ustępują samoistnie, często już w ciągu kilku dni. Szybkie rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia z pewnością przyspiesza powrót do zdrowia. Niestety, w cięższych przypadkach tej infekcji perspektywy są gorsze; takie sytuacje często wymagają pobytu w szpitalu.

Jak uniknąć zakażenia czerwonką?

Zakażenia czerwonką można skutecznie uniknąć, przestrzegając podstawowych zasad higieny. Kluczowym elementem profilaktyki jest staranne mycie rąk, a ostrożne podejście do spożywanej żywności i wody jest równie istotne.

Główne zasady profilaktyki czerwonki obejmują:

• staranne mycie rąk wodą z mydłem, niezbędne zwłaszcza przed jedzeniem oraz po wyjściu z toalety,
• ostrożne podejście do spożywanej żywności i wody – dbanie o czystość podczas przygotowywania posiłków i gotowanie w wysokiej temperaturze w celu eliminacji bakterii,
• w podróży, zwłaszcza do regionów o niższych standardach sanitarnych, wybieranie wyłącznie wody butelkowanej, aby uniknąć spożycia skażonych płynów czy produktów nimi umytych.

Informacje wykorzystane w artykule pochodzą z czerwonka choroba.