Tu boli, tam strzyka – czyli o stawach słów kilka

Prosta zagadka

Co to jest – nie ma w nich ryb, ale są istotne tak samo dla wędkarzy, narciarzy i piekarzy? Odpowiedź brzmi: stawy, są to ruchome połączenia pomiędzy składnikami szkieletu (w tym przypadku ludzkiego), występują one zarówno u kręgowców, jak i u stawonogów (pająki, owady, raki). Największym i najistotniejszym problemem stawów jest występujące w nich tarcie, dlatego właśnie sprytny organizm wyposażył powierzchnie stawowe kości w niesamowicie odporną na ścieranie chrząstkę. Stosuje się zazwyczaj dwa kryteria przy podziale stawów: liczba kości łączących w stawie (staw prosty – gdy w jego budowie biorą udział tylko dwie kości, oraz staw złożony – gdy kości wchodzących w jego skład jest więcej niż dwie, dobrym przykładem jest staw łokciowy), oraz ilość osi (stawy jednoosiowe, dwuosiowe, wieloosiowe i nieregularne). Jeśli dbamy o prawidłową dietę i nie przeciążamy zanadto swoich kończyn, codzienność powinna być piękna, prosta i przyjemna, a nasze ruchy nie powinny być ograniczone w żaden sposób. Problem pojawia się wtedy, gdy w diecie zaczyna czegoś brakować lub gdy – na przykład w wyniku wyczynowego uprawiania jakiegoś bardzo obciążającego sportu, na przykład siatkówki – dochodzi do przeciążenia i uszkodzenia któregoś ze stawów. Co wtedy robić?

Doktorze, na pomoc!

Bóle stawów dotykają osób w różnym wieku i mogą być spowodowane wieloma czynnikami. Jeśli nie są one następstwem urazu mechanicznego, mogą być zwiastunem choroby. Najczęściej występującą chorobą stawów jest choroba zwyrodnieniowa. Leczenie bólu stawów jest zawsze uzależnione od jego przyczyn. Rzadko pamięta się o tym, lecz zanim wdroży się jakiekolwiek leczenie, trzeba w jakiś sposób te stawy odciążyć.

Bóle stawów obejmują nie tylko same stawy, a także ich okolice. Oprócz samego bólu może mu towarzyszyć także i obrzęk, zaczerwienienie oraz podwyższona temperatura okolic stawu. Po przebudzeniu, może występować zesztywnienie stawu, które powoduje trudności w poruszaniu się. Jeśli dolegliwości bólowe nasilają się w nocy, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem rodzinnym, który po wykonaniu wywiadu z pacjentem skieruje nas lekarza reumatologa. W niektórych przypadkach może dojść do spadku masy ciała pacjenta, zmęczenie, ból mięśni, gorączka.

Zanim udamy się do doktora, warto przypomnieć sobie od jak dawna dokuczają nam dolegliwości i czy mogły być spowodowane urazem. Aby lekarz mógł postawić odpowiednią diagnozę, niezbędne będzie udzielenie odpowiednich informacji.

Zebrane w trakcie wywiadu lekarskiego informacje pomogą w ustaleniu, jakie badania są konieczne do wykonania, aby dokonać poprawnej diagnozy dolegliwości. Czasem konieczne bywa wykonanie punkcji stawu, aby pobrać go do badania laboratoryjnego (punkcja stawu polega na wkłuciu igły do chorego stawu, dzięki czemu można pobrać z jego wnętrza płyn stawowy, a także podać miejscowo leki. Może dotyczyć w zasadzie każdego stawu, najczęściej stosuje się punkcję stawu kolanowego).